De encyclopedie bestond zoals gewoonlijk uit twaalf boekdelen: zes over geschiedenis, zes over aardrijkskunde.
Veel mensen kochten hem gewoon om de boekenkast een nuttige rol te geven, de kale planken in de woonkamer een beetje aan te vullen of omdat de rode kleur van de boeken er mooi paste bij de gordijnen.
Daarentegen hadden mijn ouders de encyclopedie aangeschaft gewoon om deze te lezen, zo niet van begin tot eind, althans om er af en toe even een kijkje te nemen. Nog een reden was de opvoeding van hun kinderen, namelijk mijn zus, mijn broer en ik. Ouders van vroeger hadden blind vertrouwen in encyclopedieën, van welke soort dan ook, en deze mocht niet ontbreken in een modern gezin.
Ik was een boekenwurm en zat vaak dat compendium wetenschap te lezen.
Ik begon eerst met de boekdelen over Geschiedenis. Ik gaf meestal voorkeur aan hoofdstukken over populaire cultuur en maatschappij en keek heel graag naar de vele afbeeldingen die op de boeken stonden, al die schilderijen, prenten en foto's die scenes uit het verleden vertelden. Mijn favorieten waren plaatjes over de dagelijkse taferelen van gewone mensen. Want niks is zo boeiend als het echte, alledaagse leven, de grootheid en de ellende van het menselijke bestaan.
Toen ik klaar was met het lezen van de zes geschiedkundige boekdelen (bij wijze van spreken, want niemand bij zijn volle verstaan zou een encyclopedie geheel lezen) ging ik verder met de boekwerken over Aardrijkskunde. Ik reisde alle vijf continenten door: overstak rivieren en zeeën, beklom bergen, liep door woestijnen, oerwouden en bossen en bezocht alle hoofdsteden ter wereld.
Als dat niet reizen is...
Het laatste volumen heette El Universo, en ging natuurlijk over astronomie. Ik raakte meteen gefascineerd door planeten, sterren en al dat wonder dat Kosmos heet.
Ik was twaalf toen ik voor het eerst dat boek opende. Ik keek gewoon naar de foto's en overige afbeeldingen en las alleen maar de bijschrift onder de plaatjes want je moest even intelligent zijn als bijvoorbeeld Einstein om al die astrofysische concepten te kunnen begrijpen en verwerken.
Toch waren er ook minder moeilijke tekststukken en die las ik graag wel. Eén van die wat minder ingewikkelde fragmenten was de hoofdstuk over de lichtjaren.
Mijn brein was destijds lekker helder, in een prachtig stadium van intellectuele ontwikkeling en kon al die concepten verwerken zonder te veel moeite.
En toen, tijdens het lezen over siderale afstanden en lichtjaren, kreeg ik ineens een scherpe voorstelling van de uitgestrekte omvang van het Universum, de enorme, eindeloze onmetelijkheid van wat geen begin en geen eind heeft. Ik aanschouwde de kosmische afstanden, en voelde de kou van de ruimte.
En ik hoorde de muziek van het heelal.
De Aarde is 150.000.000 kilometers ver van de Zon. Als we met de snelheid van het licht konden reizen, dan zou het slechts acht minuutjes nemen om naar onze ster te komen. Alsof je in de trein van Hilversum naar Weesp ging.
Nou, valt wel mee.
Maar als we nu naar een nog verre ster wouden gaan, neem bijvoorbeeld Alpha Cassiopeia, dan zou onze reis maar liefst 229 lichtjaren duren. Stel je nu de afstand in kilometers. Je krijgt wel een vreemd gevoel van duizeligheid als je er aan denkt.
Ik herinner me een keer waar ik ziek op bed lag. Ik had hoge koorts en voelde me slaperig en lusteloos. En toen was het alsof ik de Melkweg in mijn mond had. Als ik mijn gehemelte met mijn tong raakte, kon ik de omvang van die reusachtige schijf voelen: een dubbelspiraal met een diameter van 100.000 lichtjaren gevormd door 400 miljard sterren en al hun planeten.
En nu zat de hele Melkweg in mijn mond.
Het was een geweldige, verontrustende ervaring die ik nog een paar keer in mijn leven heb gekregen. (Eerste teken van gekte?)
Er zijn duizenden sterrenstelsels in het heelal. Het merendeel ligt miljoenen lichtjaren ver vandaar.
Zo ontzettend ver dat onze eenvoudige getallen niet genoeg zijn om zo'n enorme afstand te kunnen meten.
Toen ik klaar was met het hoofdstuk over het ontzaglijke heelal was ik duizelig. Het begrip 'oneindigheid' was het mij teveel geworden. Ik voelde me klein, minuscuul, microscopisch, niks.
Mijn handen en benen sliepen want het boek was best zwaar en ik zat al uren lang te lezen. Maar een deel van mijn verstand ontwaakt op dat moment: de ontdekking van nieuwe streken, het beseffen dat we in feit zo gering zijn. En toch kan al die oneindigheid in een menselijk brein passen.
Waar is het Universum? Het is daar boven, daar buiten, maar het is ook in mijn hoofd.
Ik heb het gezien.
**********************************************************************************
DE MUZIEK
Astronaut- Spinvis
Debuut album Spinvis uit 2002
Wat een fraai nummer is dat! Melancholieke solo intro, mooie, sobere tekst vol poëzie,
rustig tempo bij de eerste coupletten, maar na de brug wordt het melodie plots heftiger, en dat geeft het gevoel dat eenmaal de reis is begonnen, is er geen terugkeer mogelijk.
Je kunt de tekst ofwel metaforisch ofwel letterlijk interpreteren. Een reis door de ruimte of een reis door het leven en de liefde als je volwassen wordt en het ouderlijk huis verlaat.
Wat kan een stoere, zelfverzekerd kosmonaut toch kwetsbaar zijn in zijn raket, in de eenzaamheid van de ruimte, omringd door duisternis in de uitgestrektheid van het heelal...
Net zo kwetsbaar als iedereen die de reis door het leven onderneemt. Eenzaamheid, alleen gebroken door het wonder van de liefde.
Geef de liefde wat ze vraagt
Eet de vruchten die ze draagt
Kijk niet om ga steeds vooruit
Hieronder nog een video van Astronaut maar dan nu live:
Space Oddity- David Bowie
Album David Bowie, 1969
Kosmonaut Major Tom is een fictief personage, maar toch is hij voor veel mensen meer echt dan echte astronauten.
In deze ruimtelijke odyssee reist hij de kosmos door in zijn schip en verliest het contact met alles wat tot dat moment zijn wereld en zijn werkelijkheid was.
We vinden Major Tom weer in andere Bowie nummers zoals Ashes To Ashes.
Space Oddity vormt een deel van ons collectieve muzikale onderbewustzijn.
Ik denk dat iedereen weleens zich als een kosmonaut in de ruimte voelt, alleen en losgekoppeld van de rest van de wereld.
Destination Venus- The Rezillos
Album Mission Accomplished But The Beat Goes On, 1979
Deze Schotse band die zo heerlijk sixties klinkt brachten dit nummer uit toen ze nog The Rezillos waren, voordat ze The Revillos werden, om opnieuw The Rezillos te zijn.
Wat een gedoe allemaal...
En wat een razend leuk nummer is dit!
Destination Venus is een onderdeel van de soundtrack van mijn generatie: kinderen uit de jaren 60 die naar de ruimte reisden samen met Amstrong, Aldrin en Collins.
2000 Light Years From Home- The Rolling Stones
Album Their Satanic Majesties Request, 1967
Het hele album was een soort breuk met alles wat de Stones tot dat moment hadden gedaan.
Van Amerikaanse muziek covers (blues, soul en rock & roll), naar psychedelische nummers die bij hun eigen tijd hoorden. Het resultaat was niet helemaal slecht.
Het is merkwaardig dat ruimtelijke ontwikkeling en LSD toevallig samenvielen . Of misschien toch geen toeval?
It's so very lonely, you're a hundred light years from home.......
Looking For Astronauts- The National
Album Alligator, 2005
Ik hou van The National omdat ze zo poëtisch, intens, donker en melancholisch zijn, qua muziek en qua teksten. Deze zijn vaak moeilijk te interpreteren. Probeer niet om ze letterlijk te begrijpen, want dan laten je de bomen het bos niet zien.
We zoeken astronauten. We gaan, we gaan. Kom je mee?
Spaceman- Babylon Zoo
Album The Boy With The X-Ray Eyes, 1995
Dit nummer verwijst naar de glam en space rock uit de 70's. Het werd heel populair in de 90's door de tv spot van Levi's en is ook het enige succes in de muziek carriere van Babylon Zoo.
53 Miles West Of Venus- The B-52s
Album Wild Planet, 1980
Het beste album van deze fantastische band uit Athens, Georgia bevat dit prachtig juweeltje uit de poprock muziek. Omdat dit nummer mijn favoriete space song is, ga ik het ook als laatste draaien.
Wild Planet ontdekte ik toen ik 16 was, in 1980, en is sindsdien een van mijn favoriete gebleven, en vind dit nummer één van de beste van The B-52's.
Veel plezier mee en bon voyage!
Tip: The B-52's komen naar Paradiso Amsterdam in augustus 2013. Mis het niet!
Geen opmerkingen:
Een reactie posten